Hướng dẫn việc ghi nhận, đánh giá, xử lý các khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái
Ngày 24/10/2012, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 179/2012/TT-BTC (“Thông tư 179”) quy định về ghi nhận, đánh giá, xử lý các khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái.
Thông tư 179 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10/12/2012, áp dụng từ năm tài chính 2012 và thay thế Thông tư số 201/2009/TT-BTC ngày 15/10/2009 của Bộ Tài chính. Chúng tôi xin tóm lượt một số nội dung sửa đổi, bổ sung đáng chú ý sau đây:
- Đối tượng áp dụng: Thông tư 179 chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp, không áp dụng cho các tổ chức tín dụng.
- Định nghĩa “Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ” không bao gồm:
– Các khoản trả trước cho người bán có gốc ngoại tệ
– Các khoản chi phí trả trước bằng ngoại tệ
– Các khoản doanh thu nhận trước bằng ngoại tệ
Như vậy việc đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ sẽ không bao gồm các khoản mục nêu trên.
- Tỷ giá dùng để quy đổi ra “Đồng” Việt Nam cũng có thay đổi cơ bản như sau:
– Trong thanh toán: dùng tỷ giá thực tế tại thời điểm phát sinh của Ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp có giao dịch phát sinh (trước đây có thể lựa chọn tỷ giá thực tế hay tỷ giá bình quân liên ngân hàng).
– Đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ: dùng tỷ giá mua vào của Ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp mở tài khoản công bố tại thời điểm lập báo cáo tài chính (trước đây dùng tỷ giá bình quân liên ngân hàng).
- Tỷ giá dùng để quy đổi tại thời điểm cuối kỳ đối với các ngoại tệ mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam không công bố tỷ giá quy đổi:
– Nếu ngân hàng thương mại mà doanh nghiệp mở tài khoản có công bố tỷ giá thì dùng tỷ giá giao dịch của ngân hàng thương mại này. Tuy nhiên nếu doanh nghiệp mở nhiều tài khoản tại nhiều ngân hàng thương mại có công bố tỷ giá ngoại tệ đó thì dùng tỷ giá giao dịch bình quân của các ngân hàng này.
– Nếu ngân hàng thương mại mà doanh nghiệp mở tài khoản không công bố tỷ giá ngoại tệ đó thì dùng tỷ giá của một số đơn vị ngoại tệ chủ yếu mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố theo tỷ giá giao dịch bình quân của các ngân hàng.
- Tại thời điểm cuối kỳ kế toán (quý, bán niên, năm) doanh nghiệp phải đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ. Khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái do việc đánh giá lại số dư cuối kỳ sau khi bù trừ chênh lệch tăng và chênh lệch giảm, số chênh lệch còn lại được hạch toán vào doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính trong kỳ (Theo Thông tư số 201 thì tiền, tương đương tiền, nợ ngắn hạn được treo lại và năm sau ghi bút toán ngược lại).
- Doanh nghiệp không được chia lợi nhuận hoặc trả cổ tức trên lãi chênh lệch tỷ giá do đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ kế toán của các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ.
- Đối với các doanh nghiệp đã đánh giá lại số dư ngoại tệ nợ phải trả cuối năm theo Thông tư số 201/2009/TT-BTC ngày 15/10/2009 của Bộ Tài chính mà chênh lệch tỷ giá hối đoái tăng chưa phân bổ hết vào chi phí trong năm thì số dư chưa phân bổ được phân bổ tiếp vào chi phí tài chính của doanh nghiệp, thời gian phân bổ theo số năm còn lại kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành.
